Gamze Gedikli Tip 1 Diyabetli Ankara Hukuk Fakültesi Öğrencisi

Bildiğiniz gibi normal insanların kendiliğinden ayarlanan kan şekeri seviyesini biz diyabetliler kendimiz ayarlamaya çalışıyoruz; çünkü kan şekeri seviyesini ayarlayan pankreasımız hasar gördüğü için görevini yerine getiremiyor. Çok önemli bu görevi biz hayatımız boyunca üstleniyoruz. Bu hiç de kolay bir görev değil. Bu görevi yerine getirirken bazen zorlanıyoruz, bazen bıkıyoruz, bazen umursamıyoruz; ama her zaman en iyi şekilde yerine getirmek istiyoruz. Bunun için eğitimlere gidiyoruz, kitaplar okuyoruz, vücudumuzu öğreniyoruz. Bütün bu bilgileri bize hem yoğun hem de eğlenceli bir şekilde veren, bize bu görevimizi en şekilde gerçekleştirmemizi, diyabetimizle yaşamayı öğreten kamplara gidiyoruz. Ben bu görevi 4 yıldır üstleniyorum ve ne kadar şanslıyım ki dört yıldır bu kamplardan biri olan “Arkadaşım Diyabet Kamp” a katılıyorum. 16 yaşında başlayan bu maceramda bana her yıl yeni şeyler öğreten bu kamp aynı zamanda diyabetli çocukları gözlemleyerek genelde yapılan hataları fark etmemi sağlıyor. Bu yazıda dikkatimi çeken bazı hataları sizlerle paylaşacağım. Benim fark edemediğim noktalar muhakkak olacaktır. Sizi de gözünüze çarpan başka hatalar varsa mutlaka bizlerle paylaşın. Paylaşın ki görevimizi yerine getirirken fark edemediğimiz hatlarımızı fark edelim ve daha başarılı, daha mutlu, daha sağlıklı olalım.

İğne uçlarını birden fazla kullanmamalıyız: İnsülin kaleminin ucuna taktığımız iğneler tek kullanımlıktır. İkinci üçüncü kullanımlarda canımızı acıtır. Bu yüzden bir kere kullandıktan sonra çöpe atmalıyız.

İğne ucunu insülin kaleminde takılı olarak bırakmamalıyız: İğne uçlarını insülin kalemimizde takılı bırakmak kartuşun içine hava girmesine, hatta sıvıyla temas eden bir metal olduğu için küflenerek insülinimizin bozulmasına neden olabilir. İğnemizi yaptıktan sonra hemen çıkarıp çöpe atmalıyız.

İğne yapmadan önce insülin kalemimizin içinde hava olup olmadığını kontrol etmeyi unutmamalıyız: İnsülin kalemimizin içinde hava(kartuşun içinde olan küçük hava kabarcıkları) varsa ve biz o havayı çıkarmadan iğne yaparsak ayarladığımız doz kadar insülin vücudumuza giremez. Ayarladığımız dozun bir miktarı hava olarak enjekte edilir ve kan şekerimizin normal seviyede kalması için gerekli olan insülinden daha az insülin vücuda girdiği için şekerimiz yükselir. Bu yüzden iğne yapmadan önce iğneden insülin çıkıp çıkmadığını dışarı insülin sıkarak kontrol etmeliyiz.

İğneyi sürekli aynı bölgelere yapmamalıyız: İğnemizi sürekli aynı yere yaparsak o bölgede insülin birikerek lipohipertrofi denilen şişlikler oluşur. Bunların oluşmaması için iğne yaparken bütün iğne bölgelerini (karın, kol, bacak, kalça) kullanmamız gerekir.

İğne yapmadan önce şekerimizi ölçmeliyiz: Şekerimizin kaç olduğunu bilmemiz insülin dozumuzu şekerimize göre ayarlamamız kontrollü bir şeker takibi için çok önemli. Yemeklerden önce şekerimizi ölçmeli ve iğnemizi ona göre yapmalıyız.

Şekerimizi ölçerken parmaklarımızı tepesinden delmemeliyiz: Şekerimizi ölçerken parmağımızı delip bir miktar kan almamız gerekiyor bildiğiniz gibi. Her yemekten önce şekerimizi ölçtüğümüzü düşünürsek günde en az 3 kere parmağımızı deldiğimiz anlamına geliyor. Ben günde en az 4-5 kere şekerimi ölçerim ve bazen parmaklarımda bu delikler dışarıdan gözüken izler oluşturur. Bunu en aza indirmenin ilk şartı her seferinde farklı bir parmağımızı delmek ve aynı parmağa geldiğimizde de bir önce deldiğimizden farklı bir yerden parmağımızı delmek. Parmağımızdan kan alırken asla parmağımızın tepesini delmemeliyiz. Parmaklarımızın arka yanlarını kullanmalıyız.

Şekerimiz düşünce gereğinden fazla karbonhidrat alıp şekerimizin yükselmesine neden olmamalıyız: Şekerimiz düşünce her şeyi yemek istiyoruz evet; ama bunu yapmamalıyız. Hızlı yükselmesi için hemen üç kesme şeker yiyip 15 dakika bekleyip ardından şekerimizi ölçmeli yükselmediyse 3 kesme şeker daha yiyip tekrar ölçmeliyiz. Normal seviyeye gelene kadar bu şekilde devam edip normale döndüğünde ise 15 gramlık karbonhidrat yiyerek normal seviyede kalmasını sağlamalıyız. Şunu da belirtmeliyim ki şeker düşüklüğü kesinlikle çikolata yeme fırsatı değildir.

Şekerimiz yüksek çıkınca yemek yemekten kaçınmamalıyız: Şekerimiz yükselince canımız sıkılıyor, üzülüyoruz ve zaten yüksek neden yemek yiyeceğim diyoruz bazen. Bunu kesinlikle yapmamalıyız. Sağlıklı büyümemiz için sağlıklı ve tam olarak beslenmeliyiz. Boyumuzun uzaması için düzenli beslenmemiz gerekiyor. Şekerimiz yüksek çıkarsa normal dozdan 1-2 ünite fazla insülin vurup öğünümüzü tam olarak almalıyız. Şekerimizi yemeyerek değil insülinle düşürmeliyiz.